Mario Draghi heeft de financiële markten gisteren verrast met zijn opmerkingen over verdere monetaire verruiming. Hij zei onder andere dat de ECB (Europese Centrale Bank) bereidt is tot het verder verlagen van de rente en het vergroten van het Quantative Easing programma. Met het QE-programma creëert de ECB nieuw geld en pompt dat in de Europese economie in de hoop dat dat economische groei oplevert. Het huidige programma waarin de ECB in totaal 1100 miljard euro creëert is onvoldoende gebleken om de Europese economie uit het slop te trekken.
Ook de nu al negatieve rente (-0,2%) die de ECB nu rekent aan banken die hun geldt bij de ECB willen stallen, is Draghi bereidt om verder omlaag te doen. Dit zou banken moeten stimuleren om hun geld uit te lenen i.p.v. het in deposito te houden bij de ECB. Dit uitlenen van geld aan bedrijven en consumenten stimuleert de economie.
Deflaitoire depressie
De ECB vreest een deflaitoire depressie. Dat is een scenario waarin de prijzen dalen en/of geld meer waard wordt. In zo'n situatie zullen consumenten hun aankopen uitstellen omdat de prijzen over een tijdje nog lager zullen zijn. Dit zorgt voor problemen bij bedrijven die hun inkomsten terug zien lopen. Het gevolg is economische contractie. Een bijkomend probleem in dit scenario vormen de uitstaande schulden. Een schuld zal in de loop der tijd in reële termen, meer waard worden dan toen die schuld was aangegaan. Dit kan debiteuren met veel leningen (denk o.a. aan overheden die tot hun nek in de schulden zitten) in de problemen brengen. Wanneer deze failliet gaan draagt dat bij tot de depressie. In het geval van een faillissement van landen, zeker als het de wat grotere zijn, is het risico op een financiële meltdown levensgroot. Wat veel mensen niet beseffen is dat dat helemaal niet zo denkbeeldig is. De grote westerse landen zitten allemaal tot hun oren in de schulden en deflatie is wel het laatste wat ze nu kunnen gebruiken.
Gezien wat we weten over deflatie, lijkt wat Mario Draghi doet een prima idee. De nadruk moet hier liggen op lijkt, want het leed is al geschied. De Europese, maar ook de wereldeconomie, zijn het pad van deflatie al lang ingeslagen. Er moeten bizarre kunstgrepen, zoals het bijdrukken van enorme hoeveelheden geld en negatieve rente, worden uitgehaald om de economie nog enigszins omhoog te houden. Helaas is dit niet meer dan uitstel van executie. In principe kan de ECB deflatie buiten de deur houden aangezien ze onbeperkte hoeveelheden geld bij kunnen drukken. De depressie zullen ze er echter niet mee tegen kunnen houden. Het in zulke grote hoeveelheden bijdrukken van geld levert vroeg op laat enorme inflatie op. Als inflatie echt hard gaat noemen we dat hyperinflatie.
Hyperinflatie
Hyperinflatie is erg schadelijk voor de economie. De Duitsers weten daar alles van. Zij hebben het meegemaakt tijdens de depressie van de jaren 20 van de vorige eeuw. Bij hyperinflatie verliezen spaartegoeden heel snel hun waarde. Zo kan het zijn dat u op een bepaald moment met 50.000 euro nog een hele mooie auto kan kopen en dat u een paar weken later bij de bakker hetzelfde af moet rekenen voor een brood.
Duitse kinderen spelen met waardeloos geworden stapels bankbiljetten tijdens de depressie in de jaren 20.
Hyperinflatie treft vooral spaartegoeden en inkomens die daar voornamelijk op zijn gebaseerd, zoals pensioenen. Pensioenen zijn niets anders dan spaarpotjes die zijn belegd in aandelen en obligaties. Aandelen zullen nog mee stijgen met de prijzen, maar obligatiehouders zijn de klos. Bij hyperinflatie zullen de obligaties praktisch waardeloos worden. Onze pensioenfondsen zijn voor het grootste deel in obligaties belegd.
Laten we hopen dat we een depressie met hyperinflatie niet te zien krijgen in de nabije toekomst. Dat zou de economie en het hele financiële systeem ontwrichten. Het zou de financiële crisis van 2007/2008 doen verbleken. Toch lijkt het er op dat we die kant op gaan. De indruk dringt zich toch heel sterk op, dat de machthebbers in Europa en de VS het rentewapen en het bijdrukken van geld gebruiken om de problemen voor zich uit te schuiven. We weten allemaal dat dat niet voor eeuwig zo door kan gaan. Vroeg of laat wordt de rekening gepresenteerd.
Duits bankbiljet uit de jaren 20. Betalen wij eerders ook met biljetten van miljarden euro's?